Η Χρόνια Νεφρική Νόσος (ΧΝΝ), , αναμένεται να εξελιχθεί τη δεκαετία του 2040, σε 5η αιτία θανάτου, από 8η που είναι σήμερα. Μια «σιωπηρή» νόσος, που δύναται να είναι ασυμπτωματική ακόμη κι όταν κάποιος έχει χάσει μέχρι και το 90% της νεφρικής λειτουργίας του.
Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Επιτροπής για την Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού, περισσότεροι από 850 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζουν με Νεφρική Νόσο, αλλά η συντριπτική πλειονότητα δεν το γνωρίζει.
Ταυτόχρονα, πάνω από δύο εκατομμύρια άνθρωποι στην υφήλιο βρίσκονται σε θεραπεία υποκατάστασης της νεφρικής λειτουργίας, κυρίως με αιμοκάθαρση ή έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας (ΕΝΕ), περίπου το 10% του ενήλικου πληθυσμού πάσχει από Χρόνια Νεφρική Νόσο (ΧΝΝ), δηλαδή 1.000.000 Έλληνες εμφανίζουν προβλήματα με τους νεφρούς. Από αυτούς, το 10% (100.000 άτομα) εμφανίζει αρκετά σοβαρά προβλήματα, ενώ 13.000 υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση.
Βαθμιαία απώλεια νεφρικής λειτουργίας
Η Χρόνια Νεφρική Νόσος είναι μια κατάσταση, κατά την οποία συμβαίνει βαθμιαία απώλεια της νεφρικής λειτουργίας, που συνήθως επηρεάζει και τους δύο νεφρούς. Σε αρχικό στάδιο, τα συμπτώματα της δεν γίνονται αντιληπτά. Ενδέχεται ασθενής να χάσει μέχρι και το 90% της νεφρικής λειτουργίας του, χωρίς να εμφανίζει συμπτώματα και να οδηγηθεί σε εξωνεφρική κάθαρση, δηλαδή αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση, ή ακόμη και σε μεταμόσχευση νεφρού.
Η Χρόνια Νεφρική Νόσος είναι εξελικτική νόσος, η έγκαιρη διάγνωσή της είναι κρίσιμη, καθώς η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξή της.
Σημείωση: Η έγκαιρη διάγνωση της Νεφρικής Νόσου μπορεί να γίνει με εξέταση αίματος και με γενική ούρων. Θα πρέπει να ελέγχονται για τη νεφρική λειτουργία όσοι:
- έχουν αυξημένο σάκχαρο
- έχουν υπέρταση
- είναι υπέρβαροι
- έχουν οικογενειακό ιστορικό & κατάγονται από περιοχές, όπου είναι υψηλά τα ποσοστά της νόσου
- αλλά και οι υγιείς, ετησίως, μετά την ηλικία των 50-55 ετών.
Στην φαρμακευτική φαρέτρα διατίθενται παλαιότερα αλλά και νεότερης γενιάς φάρμακα, αντιδιαβητικά και αντιυπερτασικά που μπορούν να καθυστερήσουν την εξέλιξη της νεφρικής νόσου. Η αιμοκάθαρση επιπρόσθετα στην οποία μπορεί να οδηγηθεί ο ασθενής με ΧΝΝ, εκτός από το ότι επηρεάζει την ποιότητα ζωής έχει και πολύ υψηλό κόστος. Είναι υψίστης σημασίας η ανάγκη να εξασφαλιστεί η ασφαλής, βιώσιμη και συστηματική παροχή υπηρεσιών υγείας για όσους χρειάζονται διά βίου σύνθετες θεραπείες, όπως οι άνθρωποι που ζουν με Νεφρική Νόσο.
Η σημασία δε της πρόληψης και του τακτικού ελέγχου της υγείας των νεφρών είναι επιτακτική, καθώς στα πρώτα στάδιά της, οι περισσότεροι ασθενείς δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα.
Μια «σιωπηλή» νόσος
Ο καρκίνος του νεφρού είναι συνήθως ασυμπτωματικός στα πρώτα στάδια της νόσου και εντοπίζεται τις περισσότερες φορές τυχαία. Είναι ενδεικτικό ότι σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50% η διάγνωσή του γίνεται σε κάποιον τυχαίο απεικονιστικό έλεγχο. Όταν τα συμπτώματα κάνουν την εμφάνισή τους, ο καρκίνος βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο.
Το συχνότερο σύμπτωμά του είναι η αιματουρία, που ακολουθείται από την ψηλαφητή οσφυϊκή μάζα και το οσφυϊκό άλγος. Στα συνήθη συμπτώματα περιλαμβάνονται επίσης η απώλεια όρεξης, η απώλεια βάρους, η έντονη κόπωση, ο πυρετός και η ξαφνική εμφάνιση κιρσοκήλης. Στην περίπτωση μεταστάσεων τα συμπτώματα είναι αναιμία, δύσπνοια, βήχας και πόνοι στα οστά.
Οι παράγοντες κινδύνου που συνδέονται με την εμφάνιση του καρκίνου του νεφρού είναι πολλοί: το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η υπέρταση, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, η έκθεση σε ουσίες όπως κάδμιο, αμίαντο ή κάποια εντομοκτόνα και σε ακτινοβολία, η πλούσια σε λιπαρά διατροφή, το οικογενειακό ιστορικό, η κληρονομικότητα και η ηλικία έχουν ενοχοποιηθεί για τη νόσο.
Για να διαγνωστεί ο καρκίνος του νεφρού θα χρειαστεί κλινική εξέταση ακολουθούμενη από αιματολογικές, ουρολογικές και απεικονιστικές εξετάσεις -που περιλαμβάνουν υπέρηχο, αξονική ή μαγνητική τομογραφία- και από βιοψία. Εφόσον εντοπισθεί ο καρκίνος, θα χρειαστούν και άλλες απεικονιστικές εξετάσεις, για να σταδιοποιηθεί η νόσος.Kαρκίνος του νεφρού
Ο καρκίνος του νεφρού αντιμετωπίζεται χειρουργικά, καθώς ανθίσταται σε πιο συντηρητικές θεραπείες, όπως η ανοσοθεραπεία, η ακτινοβολία και η χημειοθεραπεία. Η επιλογή του τύπου της επέμβασης εξαρτάται από το στάδιο του καρκίνου, το μέγεθος του όγκου, αλλά και τη συνολικότερη κατάσταση της υγείας του ασθενή.
Η νεφρεκτομή (ανοιχτή, λαπαροσκοπική ή ρομποτική) είναι η θεραπεία εκλογής για τον εντοπισμένο καρκίνο του νεφρού, επέμβαση που μπορεί να πάρει τη μορφή ριζικής νεφρεκτομής ή μερικής, όταν ο όγκος είναι μικρότερος των 4 εκατοστών, όταν εντοπίζεται και στα δύο νεφρά, αλλά και σε περιπτώσεις μονήρη νεφρού.
Με τις σύγχρονες μεθόδους και τεχνικές και τη συνδρομή και της ρομποτικής τεχνολογίας η νεφρεκτομή μπορεί να είναι αναίμακτη, με μικρή νοσηλεία, άμεση κινητοποίηση του ασθενή και ταχεία επάνοδο στην καθημερινότητά του. Σε κάθε περίπτωση μετά τη νεφρεκτομή η πρόγνωση για ασθενείς με εντοπισμένο καρκίνο του νεφρού είναι πολύ καλή. Στον αντίποδα η ύπαρξη μεταστάσεων δίνει ελάχιστα ποσοστά μακροχρόνιας επιβίωσης.
Μεταξύ των θεραπευτικών επιλογών συγκαταλέγονται επίσης και ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, όπως η κρυοθεραπεία, η διαδερμική εφαρμογή ραδιοσυχνότητων, η χρήση εστιασμένων υπερήχων υψηλής συχνότητας και η χρήση μικροκυμάτων.
Σημείωση: Η δυνατότητα ίασης του καρκίνου του νεφρού με τη νεφρεκτομή, εφόσον εντοπιστεί στα πρώτα στάδια, είναι ενδεικτική της σημασίας της έγκαιρης διάγνωσης, γι’ αυτό και τα συχνά check up είναι απαραίτητα.
*Η Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού γιορτάζεται κάθε χρόνο την δεύτερη Πέμπτη του Μαρτίου.
